4857 SAYILI İŞ KANUNU FAZLA MESAİ KAVRAMI

FAZLA MESAİ ÜCRETİ NEDİR?

Fazla mesai ücreti uygulaması, işverenin işçiyi haftalık çalışma süresi dışında çalıştırdığında, işçinin ek çabasını ve zamanını telafi etmek amacıyla ortaya çıkmıştır. Bu ödeme, işçinin normal çalışma ücretine göre bir artış sağlayarak, fazla mesai saatlerine adil bir şekilde karşılık verilmesini hedefler.

Fazla mesai ücreti, işçinin normal çalışma ücretinden farklı bir ödeme şeklidir. İşçi, fazla mesai süresinde geçirdiği her bir saat için, normal çalışma ücretinin yüzde elli fazlasını almaya hak kazanır. Bu ücrete genellikle “fazla mesai ücreti” veya “fazla çalışma ücreti” denir. Bu, işçinin belirlenen haftalık çalışma süresini aştığı durumlarda, ekstra çalışma yaptığı her bir saat için ek bir mali avantaj sağlamayı amaçlar.

İş Kanunu ve ilgili mevzuatlar fazla çalışma ücreti konusunda belirli düzenlemeler içerir. Bu, hem işçinin ek çabasını teşvik etmek hem de işverenin fazla çalışma sürelerine adil bir ücretle yanıt vermesini sağlamak amacıyla kurulan bir düzenlemedir.

FAZLA MESAİ HESAPLAMA NET ÜCRETTEN Mİ HESAPLANIR?

Fazla mesai hesaplaması net ücretten değil, brüt ücret üzerinden yapılır. Asgari ücret üzerinden örnek vermek gerekirse,

• 2024 yılında asgari brüt ücretin 20.002,50 TL olması sebebiyle fazla mesai ücreti hesaplanırken bu brüt ücret baz alınırsa; saatlik brüt asgari ücret 88,90 TL ve asgari ücret için saatlik fazla mesai ücreti 133,35 TL’dir.

Ancak, bu rakamlar asgari sınırları ifade eder. Eğer çalışanın maaşı asgari ücretten daha yüksekse, fazla mesai ücreti de bu yüksek brüt ücret üzerinden hesaplanır. Yani, kişinin net ücreti fazla mesai hesaplamasında doğrudan etkili olmaz; çünkü hesaplamalar brüt ücret üzerinden yapılmaktadır. Net ücret, vergi, sigorta kesintileri ve diğer mali unsurların düşüldüğü bir değer olduğu için fazla mesai hesaplamalarında brüt ücret esas alınır.

FAZLA MESAİ NASIL HESAPLANIR?

Fazla mesai nasıl hesaplanır konusunda ilk adım işçinin brüt ücretini belirlemektir. İlk olarak, işçinin aylık ücreti belirlenir ve ardından saatlik ücret hesaplanır. Fazla çalışma ücreti, bu saatlik ücrete belirli bir katsayı eklenerek bulunur.

Fazla mesai nasıl hesaplanır sorusunu örnek bir fazla mesai ücreti hesaplama yönetimi ile açıklamak gerekirse;

İşçinin bir haftada 55 saat çalıştığını ve aylık brüt ücretinin 30.000,00 TL olduğunu kabul edersek;

• Saatlik ücret hesaplamak için: 30.000 / 225 = 133.33 TL
• Fazla çalışma kapsamında %50 zamlı saatlik ücret: 133.33 X 1,5 = 200 TL
• Fazla mesai ücreti için fazla mesai yapılan toplam saat ile saatlik fazla mesai ücreti çarpılır: Fazla çalışma saati: 55 – 45 = 10 Fazla çalışma ücreti: 10 X 200 = 2000 TL

Bu şekilde, işçinin 55 saat çalışması durumunda 2000 TL fazla çalışma ücreti ödenir. Fazla Çalışma Yönetmeliği m.5/2’ye göre, fazla çalışma sürelerinin hesaplanmasında yarım saatten az olan süreler yarım saat, yarım saati aşan süreler ise bir saat olarak değerlendirilir.

• 1 Saat Mesai Ücreti Ne Kadardır? 

Fazla mesai ücreti hesaplamaları, işçinin aylık brüt ücretinden saatlik ücretini tespit etme ve fazla çalışma ücretini belirleme adımlarını içerir. Aşağıda, 1 saat mesai ücreti ne kadardır sorusuna örnek bir hesaplama ve hesaplama için kullanılan formülü bulabilirsiniz;

1.  Saatlik Çalışma Ücreti Hesaplama: Aylık brüt ücret / 225 (aylık çalışma saati) = Saatlik çalışma ücreti

Örnek:

• Aylık brüt ücret: 3.000 TL
• Saatlik çalışma ücreti: 3.000 / 225 = 13,33 TL/saat

2. Fazla Çalışma Ücreti Hesaplama: Saatlik çalışma ücreti x 1,5 (fazla çalışma için %50 zamlı) = Fazla çalışma ücreti

Örnek:

• Fazla çalışma ücreti: 13,33 x 1,5 = 20 TL/saat

3. 2024 Asgari Ücret Bazında Hesaplama:
   • Saatlik asgari ücret (2024): 88,90 TL
   • Fazla çalışma ücreti: 88,90 x 1,5 = 133,35 TL/saat

İşveren, personellerinin 1 saatlik mesai ücretini bu formül ile hesaplayarak fazla çalışma ücretini belirleyebilir. Bu örnekler, işyerinin uyguladığı ücret politikalarına göre değişiklik gösterebilir.

• Fazla Mesai Ücreti Hesaplamada Dikkat Edilmesi Gerekenler

1) Günlük Çalışma Süresi Sınırlamaları: Günlük çalışma süresi maksimum 11 saattir.Haftalık 45 saati aşmasa da, 11 saati aşan çalışmalar gün bazında fazla çalışma olarak değerlendirilir.Gece çalışmalarında günde 7,5 saati geçemez; bu süreyi aşan gece çalışmaları için fazla çalışma ücreti ödenir.

2) Sağlık Kurallarına Uygunluk: Sağlık kurallarına göre, günde en fazla 7,5 saat veya daha az çalışılması gereken işlerde bu süreyi aşan çalışmalar ve 7,5 saatten az çalışılması gereken işlerde söz konusu günlük çalışma sürelerini aşan işler fazla çalışma kapsamındadır. Haftalık 45 saatlik yasal sürenin aşılmamış olması bu tür çalışmalarda önemli değildir; bu çalışmalar günlük olarak hesaplanır.

3) Sürekli Çalışma Durumu: Çalışma süresinin hesaplanmasında işçinin sürekli çalışıp çalışmaması önemli değildir. İşçinin, işverenin emri altında bulunduğu ve çıkacak işi yapmaya hazır olarak beklediği zaman dilimleri de çalışma süresine dahil edilir. İş Kanunu’nun 66. Maddesi uyarınca belirtilen durumlar, çalışma sürelerinin hesaplanmasında göz önünde bulundurulmalıdır.

• Ara Dinlenme Sürelerinin Çalışma Süresine Etkisi

İş Kanuna İlişkin Çalışma Süreleri Yönetmeliği 3. fıkrasına göre, çalışma süresi, bir işçinin belirli bir işte geçirdiği süreyi ifade eder. Aynı zamanda, İş Kanunu’nun 66. maddesinde belirtilen süreler de çalışma süresinden sayılır. Ancak, İş Kanunu’nun 68. maddesi uyarınca verilen ara dinlenmeler çalışma süresinden sayılmaz.

Haftalık çalışma süresi belirlenirken, işçinin mesaiye başladığı ve mesaiyi bıraktığı saat aralığı esas alınır. Ancak, çalışma süresi içinde yemek molası, çay molası veya dinlenme arası gibi adlarla anılan, fiilen çalışılmayan zaman dilimleri bulunabilir. Bu ara dinlenme süreleri İş Kanunu fazla mesai süresinden sayılmaz ve çalışma sürelerinden düşülerek haftalık çalışma süresinden çıkarılır.

İş Kanunu’na göre, ara dinlenme süreleri şu şekildedir:

• Dört saat veya daha kısa süreli işlerde onbeş dakika,
• Dört saatten fazla ve yedibuçuk saate kadar (yedibuçuk saat dâhil) süreli işlerde yarım saat,
• Yedibuçuk saatten fazla süreli işlerde bir saat.

Ara dinlenme süresi, işçiye kullandırılmalıdır. Özellikle 11 saati geçen çalışmalarda, Yargıtay uygulamasına göre ara dinlenme süresi 1,5 saat olarak kabul edilmektedir. Bu düzenlemeler, işçi haklarını koruma ve iş sağlığı güvenliği önlemlerini sağlama amacını taşır.

FAZLA ÇALIŞMAYA GETİRİLEN KANUNİ SINIRLAMALAR

İş Kanunu fazla mesai düzenlemelerine ilişkin Fazla Çalışma ve Fazla Sürelerle Çalışma Yönetmeliği, belirli durumlarda fazla çalışmanın sınırlandırılmasını öngörmektedir. Bu kapsamda:

1. Yer altında maden işlerinde çalışan işçiler: Zorunlu ve olağanüstü nedenler dışında bu işçilere fazla çalışma yaptırılamaz. Yer altında maden işlerinin özelliği ve riskleri göz önüne alınarak, işçilerin çalışma süreleri belirli bir sınıra tabi tutulmuştur.
2. Sağlık kuralları bakımından günde ancak 7,5 saat ve daha az çalışılması gereken işler: Belirli işlerde sağlık kurallarının korunması amacıyla günlük çalışma süresi sınırlanmıştır. Bu durumda, işçilere gün içinde yedi buçuk saatten fazla çalışma yaptırılamaz.
3. Gece yürütülen işler: Gece sayılan saatlerde yürütülen işlerde, işçilere fazla çalışma yaptırılması sınırlıdır. Bu kısıtlama, gece çalışmalarının işçi sağlığı ve güvenliği açısından daha özenli bir şekilde yönetilmesini sağlamayı amaçlar.
4. Maden ocakları, kablo döşemesi, kanalizasyon, tünel inşaatı gibi işlerin yer ve su altında yapılanlarında: Bu tür riskli iş alanlarında çalışan işçilere, yer ve su altında yapılan işlerde fazla çalışma yaptırılamaz. Bu önlem, özellikle tehlikeli koşullarda çalışan işçilerin güvenliğini artırmayı hedefler.

Bu sınırlamalar, işçi haklarını koruma, iş sağlığı ve güvenliğini sağlama, özellikle riskli ve zorlu çalışma koşullarında çalışan işçilerin durumlarını göz önünde bulundurma amacını taşır. Bu hükümler, işçilerin güvenli çalışma koşullarına sahip olmalarını sağlamak için getirilmiştir.

FAZLA ÇALIŞMA YAPTIRILMASI YASAK OLAN KİŞİLER

Fazla Çalışma ve Fazla Sürelerle Çalışma Yönetmeliği, belirli nitelikteki işçilerin fazla mesai yapması konusunda hukuken bir yasağa işaret etmektedir. Bu kapsamda şu işçi grupları, fazla çalışma yapması hukuken yasaklanmıştır:

1. 18 yaşını doldurmamış işçiler: İş Kanunu, 18 yaşını doldurmamış olan genç işçilerin fazla çalışma yapmasını yasaklar. Bu düzenleme, genç işçilerin eğitimleri ve sağlıkları gözetilerek aşırı çalışmaktan korunmalarını amaçlar.
2. İşyeri hekiminin veya Sosyal Sigortalar Kurumu Başkanlığı hekiminin raporu ile fazla çalışmaya sağlıklarının elvermediği belgelenen işçiler: Sağlık durumu gereği fazla çalışma yapamayacak olan işçiler, işyeri hekimi veya Sosyal Sigortalar Kurumu Başkanlığı hekimi raporu ile bu durumu belgelendirdiklerinde, fazla çalışmaya zorlanamazlar.
3. Gebe, yeni doğum yapmış ve çocuk emziren işçiler: Bu grup işçilere, gebelik, yeni doğum veya emzirme dönemlerinde fazla çalışma yasağı getirilmiştir. Bu dönemdeki işçilere, sağlıklarını ve bebeklerini korumak amacıyla belirli bir süre içinde fazla çalışma yaptırılamaz.
4. Kısmi süreli iş sözleşmesi ile çalıştırılan işçiler: Kısmi süreli çalışan işçilere, iş sözleşmesinde belirtilen süre içinde fazla çalışma yaptırılamaz. Bu düzenleme, işçilerin çalışma sürelerini önceden belirlenmiş sınırlar içinde tutmayı amaçlar.

Fazla çalışma yapması yasak olan işçiler, bu duruma zorlanmaları halinde haklı nedenle fesih hakkına sahiptirler. Bu düzenleme, işçilerin sağlık, ailevi durumları veya belirlenmiş çalışma süreleri üzerinden içşilik haklarının korunmasını sağlamayı hedefler.

FAZLA MESAİ ÜCRETİ TALEP HAKKI OLMAYAN MESLEKLER

Yargıtay içtihatlarına göre, belirli meslek gruplarında fazla çalışma ücreti kabul edilmemektedir. Bu durumlar şu şekildedir:

1. Tıbbi Mümessiller:
   • Genellikle çalışma saatlerini kendi belirlerler.
   • Günlük faaliyet ve çalışma planları titizlikle incelenerek fazla çalışma durumu belirlenir.
2. Üst Düzey Yöneticiler:
   • Üst düzey yönetici olarak çalışan işçi, görevini gerçekleştirdiği şekilde yüksek ücret alması durumunda ve aynı yerde görev ve talimat veren başka üst düzey yönetici olmaması durumunda, çalışma gün ve saatlerini kendisi belirler.
   • Bu durumda, fazla mesai ücretine hükmedilmez.
3. Kapıcılar:
   • Esnek çalışma saatlerine tabi tutulurlar.
   • Kapıcı konutlarının işyerinin içinde olması göz önüne alındığında, fazla çalışma yaptıkları kabul edilmez.

Bu meslek grupları, genellikle kendi çalışma saatlerini belirleme yetkisine sahip oldukları veya belirli koşullar altında fazla çalışma yapmaları beklenmediği için fazla mesai ücreti hükümlerine tabi tutulmazlar.

FAZLA MESAİ ÜCRETİNİN SERBEST ZAMAN İLE ÖDENMESİ

Fazla çalışma yapan bir işçi, istediği takdirde zamlı ücret almak yerine, her fazla çalıştığı saat karşılığında bir saat otuz dakikayı serbest zaman olarak kullanma hakkına sahiptir. Taraflar arasında yapılan anlaşma ile bu süre artırılabilir. İşçinin zamlı ücret yerine serbest zaman kullanma hakkı, işçinin kişisel tercihine bağlı bir hak olup, işveren bu talebi reddetme yetkisine sahip değildir. İşveren, işçinin serbest zaman talebini kabul etmekle yükümlüdür ve bu hakkı kullanımını engelleyemez.

4857 sayılı İş Kanunu’nun 41. maddesine göre, işçi isteği doğrultusunda fazla çalıştığı her saat için 1 saat 30 dakika serbest zaman kullanabilir. Toplamda 7,5 saat serbest zaman, iş saatleri içinde işçiye sağlanabilir. İşçi, hak ettiği serbest zamanı altı ay içinde, çalışma süreleri ve ücretinde herhangi bir kesinti olmadan kullanma hakkına sahiptir.

GECE ÇALIŞMASI FAZLA MESAİ DÜZENLENMESİ

İş dünyasındaki dinamik çalışma şartları, özellikle gece vardiyalarında geçen çalışma saatleri, hem işverenler hem de işçiler için önemli bir konudur. Bu durum, çalışma sürelerinin düzenlenmesi, işçi haklarının korunması ve özel sektördeki belirli sektörlerin ihtiyaçlarına uygun çözümler bulunması gerekliliğini ortaya koyar.

İş Kanunu fazla mesai hususunda gece çalışmalarını düzenleyerek hem işçilere hem de işverenlere gece çalışması fazla mesai yönünden belirli sorumluluklar yüklerken, bu konudaki istisnai durumları da göz önünde bulundurur.

Gece Çalışması Fazla Mesai Şartları ve Yükümlülükler:

1. Çalışma Saatleri ve Vardiya Düzenlemeleri: Gece çalışma vardiyaları, 24 saatlik süre içinde en az 3 işçi vardiyası çalıştırılacak şekilde planlanır. Bu düzenleme, 24 saatlik çalışma yapılan işyerlerinde çalışma sürelerini 8’şer saat olarak 3 vardiya şeklinde belirleyebilme imkanı sağlar. Dolayısıyla, bir işçi gece döneminde en fazla 7.5 saat çalıştırılabilir ve gece çalışması fazla mesai olarak değerlendirilmemelidir.
2. İstisnai Durumlar: Turizm, özel güvenlik ve sağlık hizmeti alanlarında faaliyet gösteren işyerlerinde, 24 saatte iki vardiya şeklinde gece çalışması uygulanabilir. Ancak, bu durumda dahi İş Kanunu’nda belirtilen çalışma sürelerine uyulmalıdır.
3. İşçinin Yazılı Onayı: İşçiye gece döneminde 7.5 saatin altında çalışma yaptırılacaksa, işverenin veya işveren vekilinin işçiden yazılı onay alma zorunluluğu bulunmamaktadır. Ancak, 7.5 saatin üzerinde gece çalışması fazla mesai planlanıyorsa, işçiden yazılı onay alınması gerekmektedir.
4. Gece Çalışan İşçiye Zamlı Ücret: İş Kanunu, gece çalışan işçiye fazla veya zamlı ücret ödenmesine dair özel bir düzenleme içermez. Ancak, iş sözleşmeleri veya toplu iş sözleşmeleri ile gece çalışması için zamlı ücret belirlenebilir. Bu ödemeler genellikle %10 oranında artırım içerebilir ve “gece primi,” “gece zammı” gibi isimlerle anılabilir.
5. Gece Çalışmasında İşçi Hakları ve Yükümlülükler:

• Gece çalışmasında 18 yaşını doldurmamış çocuk ve genç işçiler çalıştırılamaz.
• 18 yaşını doldurmuş kadın işçilerin gece çalışması için Sağlık Bakanlığı’nın görüşü alınmalıdır.
• İşveren, kadın işçilere gece çalışması yaptıracaksa işe başlamadan önce sağlık raporu almak zorundadır.
• Gece çalışması fazla mesaisi 7.5 saatin üzerine çıkacaksa, işçiden yazılı onay alınması gereklidir.
• İşveren, gece çalışmasında İş Kanunu’nun belirlediği sınırlara uymak zorundadır.

6. Yaptırım: Gece çalışması fazla mesai ile ilgili yükümlülüklere uymamanın yaptırımı, İş Kanunu m. 69 ve m. 104 uyarınca idari para cezasını içerir. İşveren veya işveren vekiline gece çalışması düzenlemelerine uymama durumunda idari para cezası uygulanabilir.

Bu bilgiler ışığında, gece çalışması fazla mesai ile ilgili işçi hakları ve yükümlülükleri konusunda İş Kanunu’na uyum önemlidir

FAZLA SÜRELERLE ÇALIŞMA VE FAZLA MESAİ ARASINDAKİ FARK

Fazla sürelerle çalışma ve fazla mesai, iş hukukunda farklı kavramları temsil eder.

• Fazla sürelerle çalışma: Haftalık çalışma süresinin 45 saatin altında belirlendiği durumlarda, uygulanan haftalık çalışma süresini aşan ve 45 saate kadar yapılan çalışmalar fazla sürelerle çalışma olarak nitelendirilir.
• Fazla mesai: Haftalık 45 saatlik çalışma süresinin üzerinde yapılan çalışmaları ifade eder.

Fazla sürelerle çalışma, normal haftalık çalışma süresinin üzerinden 45 saate kadar yapılan çalışmaları ifade ederken, fazla mesai haftalık 45 saatlik çalışma süresi dışında gerçekleşen ek çalışma saatlerini ifade eder. İşveren, normal haftalık çalışma süresinin haftalık 45 saati tamamlayana kadar çalışanlardan fazla sürelerle çalışmayı talep edebilir ve bu durumda ödenecek ücret, normal ücretin %25 artışıyla belirlenir. Haftalık 45 saati aşan fazla mesai çalışmaları için ödenecek ücret ise normal ücretin %50 zamlı hali olarak belirlenir.

FAZLA MESAİ ÜCRETİ ÖDEME ZAMANI

İşçinin hak etmiş olduğu fazla çalışma ücreti, normal çalışma ücretleriyle birlikte ödenir. Fazla Çalışma Yönetmeliği’nin 10. maddesine göre, işveren, fazla çalışma yaptırdığı işçilerin bu çalışma saatlerini belirten bir belge düzenlemekle yükümlüdür. Bu belgenin imzalı bir nüshası işçinin özlük dosyasında saklanmalıdır. Bu ödemeler, ücret bordrolarında ve ücret hesap pusulalarında detaylı bir şekilde gösterilir.

ÖDENMEYEN FAZLA MESAİ HAKLI FESİH SEBEBİ MİDİR?

İş sözleşmelerinde, işverenin en temel yükümlülüklerinden biri, işçinin ücretini zamanında ve eksiksiz olarak ödemektir. Bu kapsamda, ücretin kanuni hükümlere veya sözleşme şartlarına uygun olarak hesaplanmaması veya eksik ödenmesi durumunda, 4857 sayılı İş Kanunu’nun 24. Maddesi işçiye haklı fesih hakkı tanımaktadır. İşçi, ücretin ödenmemesi durumunda iş sözleşmesini haklı nedenle derhal feshedebilir. Bu çerçevede, işçi açısından ödenmeyen fazla mesai haklı fesih sebebi teşkil eder.

Ödenmeyen fazla mesai haklı fesih sebebi olduğunda işçi, işten ayrılmasının ardından kıdem tazminatı, fazla mesai ücreti, ulusal bayram ve genel tatil ücreti gibi haklarını işverenden talep edebilir. Ancak, ihbar tazminatı hakkına hak kazanamayacaktır.

Ödenmeyen fazla mesai haklı fesih sebebi yapan işçi; bu iddiasını ispat etmekle yükümlüdür. Bordro imzalanırken fazla çalışma ücretlerinin ödenmediğine dair alacaklarını saklı tutarak bordroları imzalamak önemli bir husustur. İşçi, bordrolara imza atmasa da, tanık ifadeleri ve işe giriş-çıkış kayıtları gibi delillerle fazla mesai talebini ispat edebilir.

Ancak, tanıkların işçi ile aynı dönemde çalışmış ve çalışma gün ve saatlerini bilen kişiler olmasına dikkat edilmelidir. İşçinin işe giriş ve çıkış kayıtları, mahkeme nezdinde fazla mesai yapıldığına dair güçlü deliller arasında yer alır. İşverenin ücret yükümlülüklerine uygun hareket etmemesi durumunda işçinin, haklı fesih hakkını kullanarak haklarını koruma hakkı bulunmaktadır.

FAZLA MESAİ ÜCRETİ ÖDENMEYEN İŞÇİNİN YASAL HAKLARI

İş Kanunu’nun 34. maddesi, ücretin ödeme gününden itibaren yirmi gün içinde, mücbir bir sebep olmaksızın ödenmeyen işçinin, iş görme borcunu yerine getirmekten kaçınabileceğini belirtmektedir. Fazla çalışma ücreti, normal çalışmalarına ait ücretlerle birlikte ödeneceğinden, Kanun maddesinde belirtilen 20 günlük süre, normal ödenmesi gereken ücretin verilme tarihinden itibaren başlar.

İş Kanunu fazla mesai düzenlemelerine göre fazla çalışma ücreti ödenmediği durumda iş görme borcunu yerine getirmeyen işçilerin iş sözleşmeleri feshedilemez ve yerine yeni işçi alınamaz, bu işler başkalarına yaptırılamaz.

İş Kanunu’nun 24/II-e maddesine göre, “İşveren tarafından işçinin ücreti kanun hükümleri veya sözleşme şartlarına uygun olarak hesap edilmez veya ödenmezse” işçi haklı nedenlere dayanarak iş sözleşmesini derhal feshedebilir. Bu nedenle, ödenmeyen fazla mesai haklı fesih sebebidir. Fazla mesai ücreti ödenmeyen işçi, iş sözleşmesini haklı bir nedenle feshedebilir ve bu durumun hukuki sonuçlarından faydalanabilir. İşverenin fazla çalışma ücretinin bir kısmını ödemiş olması ya da hiç ödememiş olması, işçinin bu hakkını kullanmasına engel teşkil etmez.

Ödenmeyen Fazla Mesai Ücreti İçin İşçinin Yapabilecekleri:

Fazla mesai ücretinin ödenmemesi işçiye iş sözleşmesini haklı nedenle fesih etme hakkı verdiğini belirtmiştik. İşçinin davadan önce dava şartı arabuluculuğa başvurması zorunludur, aksi halde dava usulden reddedilir. Fazla mesai yaptığını iddia eden işçi bu iddiasını ispatlamakla yükümlüdür.

• İşverene yazılı olarak ihtar çekmek: İşçi, işverene yazılı olarak bir ihtar göndererek, fazla mesai ücretinin ödenmesini talep edebilir. Bu ihtar, işçinin işverene yapacağı yazılı bir uyarı olacaktır.
• İş sözleşmesini feshetmek: Ödenmeyen fazla mesai haklı fesih sebebi oluşturacaktır. Ancak, işçinin fesih hakkını kullanmadan önce hukuki danışmanlık alması önerilir.
• İş Mahkemesine başvurmak: İşçi, mesai ücretinin ödenmemesi nedeniyle iş mahkemesine başvurarak, fazla mesai ücretlerini talep edebilir. Ayrıca dava açmadan önce zorunlu arabuluculuk başvuru yapmayı unutmamalıdır. Aksi halde haklı bile olsa davası usulden reddedilecektir.
• İlgili kurumlara şikayet etmek: İşçi, ödenmeyen fazla mesai ücreti için ilgili kurumlara işvereni şikayet edebilir. Türkiye’de bu kurumlar arasında Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı, İŞKUR gibi kurumlar yer almaktadır.