Miras İntikal İşlemleri

Miras İntikal İşlemleri İçin Mirasın Açılması

Medeni Kanun 517. Maddesinin 1. Fıkrası gereğince miras ölüm ile açılır. Kanun koyucu mirasın açılmasını kesin olan ölüm ve suni olan gaiplik kararı ile şahsiyetin sona ermesine bağlamıştır.

Mirasın açılacağı yer miras bırakanın son ikametgah mahkemesi olarak kabul edilmiştir. Miras bırakanın tasarruflarının iptali  ve tenkisi, mirasın paylaştırılması ve miras bırakanın ölümüyle ortaya çıkan her türlü talepler için yetkili mahkeme ölenin son yerleşim yeri mahkemesidir.

Bir kişinin ölümünden sonra miras intikal işlemleri için gerekli olan mirasın açılması, yasal mirasçılarının haklarını kullanabilmeleri için gerekli bir işlemdir. Mirasın açılması, ölüm olayını takiben bir mahkeme kararı veya noter aracılığıyla gerçekleştirilir. İşlemin tamamlanması için şu adımlar izlenir:

• Ölüm Belgesinin Alınması:

Ölüm belgesi, ölümün gerçekleştiğini resmi olarak gösteren bir belgedir. Mirasın açılabilmesi için, ilk olarak ölüm belgesinin alınması gereklidir.

• Mirasçıların Tespit Edilmesi:

Mirasın açılabilmesi için, ölünün yasal mirasçılarının tespit edilmesi gerekir. Yasal mirasçılar, ölünün yakın akrabalarıdır ve yasal olarak mirasçıdırlar.

• Mirasın Açılması İçin Başvuru Yapılması:

Yasal mirasçılar veya bir avukatları, noter aracılığıyla veya mahkemeye başvurarak mirası üstüne almak için mirasın açılmasını talep edebilirler. Başvuru yapılırken, ölüm belgesi, mirasçıların kimlik bilgileri, mirasın açılmasına ilişkin talep ve diğer belgeler sunulur.

• Mirasın Açılması:

Başvuru işlemi tamamlandıktan sonra, noter veya mahkeme, mirasın açılmasına karar verir. Bu kararla birlikte, mirasın paylaşımı ve miras intikali için diğer işlemlere gerekli olan belgeler düzenlenir.

• Mirasın Paylaşımı:

Mirasın açılması sonrasında, yasal mirasçılar arasında paylaşım işlemi gerçekleştirilir. Bu işlem, mirasın paylaşımı için gerekli olan belgelerin hazırlanması, borçların ödenmesi, varlıkların değerlendirilmesi ve paylaşımın adil bir şekilde yapılması gibi çeşitli adımları içerir.

Mirasın açılması işlemi, ülkeden ülkeye ve hatta bölgeden bölgeye farklılık gösterebilir. Dolayısıyla, mirasın açılması işlemi hakkında daha detaylı bilgi almak için yerel yasal düzenlemeleri incelemek ve bir avukatla çalışmak önerilir.

MİRASÇILARIN BELİRLENMESİ

Mirasçı olabilmek için aranan şartlar:

• Mirasa ehil olmak ( Mirasçılık ehliyetine sahip olmak)

Gerçek kişilerin mirasa ehil olmaları;

Kanun koyucu tarafından istisnai durumlarda gerçek kişilerin mirasa ehil olmadıkları öngörülmüştür. Medeni Kanunda; resmi vasiyetnamenin düzenlenmesine katılan memura ve tanıklara, bunların altsoy ve üstsoy hısımlarına, kardeşlerine ve bu kişilerin eşlerine o vasiyetname ile bir kazandırmada bulunulamayacağı düzenlenmiştir.

Tüzel kişilerin mirasa ehil olmaları;

Tüzel kişiler de mirasçı olabilir. Tüzel kişiler yasal mirasçı değil, atanmış mirasçı olabilirler. Bu durumun tek istisnası mirasçı bulunmaması halinde devletin yasal mirasçı olması durumudur. Uygulamada en çok karşılaşılan durum vasiyetname ile vakıf kurulmasıdır.

• Mirasçı mirastan yoksun olmamalıdır.

Mirastan yoksunluk, bir mirasçının miras hukukuna ilişkin bir talebi ileri sürme ehliyetine sahip olmamasıdır. Mirastan yoksunluk sadece tereke ile ilişkisi olan bir kimse için söz konusu olabilir. Mirastan yoksunluğun kanunda düzenlenme sebebi mirasçının miras bırakana karşı tasvip edilmeyen davranışta bulunması, mirasa layık olmaması ve miras bırakanın o kişiyi mirasçılıktan çıkarma iradesini açıklama hususunda ehliyete sahip olmamasıdır. Medeni Kanun 578. Maddesinde mirastan yoksunluk sebepleri sayılmıştır.

• Mirasçı, miras bırakanın ölümünde sağ olmalıdır.

Kanun koyucu kural olarak; bir kimsenin mirasçı olması için miras bırakanın ölümünde mirasçının sağ olmasını aramışsa da bu kurala bazı istisnalar getirmiştir. Bu istisnalar henüz doğmamış çocuğun tam ve sağ doğmak şartıyla ölüm anında anne karnında olması ve henüz anne rahmine düşmemiş olsa da miras bırakan mirasın açıldığı anda henüz var olmayan bir kimseyi art mirasçı olarak terekesini veya bir tereke malını bırakmasıdır.

MİRAS İNTİKAL İŞLEMLERİ NASIL YAPILIR?

Miras intikal işlemleri veya mirası üstüne almak olarak bilinen işlemler, bir kişinin ölümü sonrasında, yasal varislerinin miras mal varlığı üzerindeki haklarının tespit edilerek mirasın yasal olarak paylaşım işlemidir. Miras intikal işlemleri, bir dizi yasal prosedürü içerir ve çeşitli adımları takip eder. İşlem, ülkeden ülkeye ve hatta bölgeden bölgeye farklılık gösterebilir, ancak genellikle şu adımları içerir:

Terekeye ilişkin problemlerin çözümü bazen aylarca veya yıllarca devam eder. Miras bırakanın ölümünden sonra ölüme bağlı tasarruflar olabilir ve mirasçılar arasında anlaşmazlıklar yaşanabilir. Bu sebeple kanun koyucu tereke mallarının korunması için koruma tedbiri olarak terekenin mühürlenmesi ve tereke defterinin tutulması gibi önlemler düzenlemiştir. Bu makalede olağan bir miras intikal işlemleri süreci hakkında bilgi verilecek olup, çekişmeli ve mirasçıların birbiriyle davalık olduğu bir süreç incelenmeyecektir. Miras anlaşmazlıklarına dair ayrıntılı bilgi almak için Miras Hukuku sayfamızı ziyaret edebilirsiniz.

• Mirasçılık belgesi (Veraset ilamı) alınması

Mirasçılık belgesi, bir kişinin ölümü sonrasında yasal varislerinin belirlenmesi için alınan bir belgedir ve Türkiye’de “Veraset İlamı” olarak adlandırılır. Veraset ilamı, mahkeme kararı veya noter aracılığıyla alınabilir.

Mirasçılık belgesi almak için, ölen kişinin vefat ettiği yerdeki sulh hukuk mahkemesine veya notere başvurmak gerekir. Başvuru yaparken ölen kişinin kimlik bilgileri, vefat tarihi ve yerinin yanı sıra yasal varislerin kimlik bilgileri de sunulmalıdır. Mahkeme veya noter, yasal varislerin tespit edilmesi için gerekli incelemeleri yapacak ve sonucunda mirasçılık belgesini düzenleyecektir.

Mirasçılık belgesi, mirasın yasal varislerine dağıtılması için gerekli bir belgedir ve birçok resmi işlemde kullanılabilir. Mirasın intikal işlemleri için de mirasçılık belgesi gereklidir.

Mirasın açılması istemi mirasçılık belgesinin verilmesi ile sona erer. Sulh Mahkemesince yasal mirasçı oldukları belirlenenlere başvuruları üzerine mirasçılık sıfatını miras payı ile birlikte gösteren bir belge verilir. Son değişiklikler ile birlikte mirasçılık belgesi sulh mahkemeleri haricinde noterlerden de alınabilmektedir.

Mirasçılık belgesi intikal işlemleri için gerekli olan en önemli belgedir. Mirasçılar; mirasçı olduklarını ve miras payını gösteren mirasçılık belgesini intikal işlemlerini başlatmak için kurumlara ve memurlara sunmak zorundadırlar. Örneğin bankadaki memura veya tapu müdürlüğüne mirasçılık belgesi verilmeden intikal işlemlerinin yapılması mümkün değildir.

• Mirasçılar tarafından miras kalan tapuyu üzerine almak için miras bırakanın taşınmazlarının intikali nasıl yapılır?

Miras bırakanın taşınmazlarının intikali, yasal varislerin mirasın paylaşımı sürecinde taşınmazların nasıl paylaştırılacağına karar vermeleriyle başlar. Taşınmazlar, miras bırakanın vefatı sonrasında tüm yasal varisler arasında eşit olarak paylaştırılabilir veya belirli bir oranda paylaştırılabilir.

Miras bırakanın taşınmazlarının intikali için, öncelikle veraset ilamının alınması gereklidir.  Sonrasında Miras bırakanın taşınmazlarının mirasçılarını intikalinin yapılabilmesi için öncelikle taşınmazların bulunduğu belediyelerden rayiç bedel belgesinin temin edilmesi gerekir. Belediyeler rayiç bedel belgesini mirasçılara vermek için taşınmazdan kaynaklı tüm borçların (emlak vergisi, temizlik vergisi, su borcu vs.) ödenmiş olmasını şart koşmaktadırlar. Tüm borçlar belediyeye ödendikten sonra taşınmazın rayiç bedelini gösteren rayiç bedel belgesi mirasçılara verilir.

Daha sonra, mirasın paylaşımına karar verilir ve miras kalan tapuyu üzerine almak için mirasçıların başvurusu üzerine tapu sicil müdürlüğünden yasal varislerin adına devredilir. Bu işlem, tapu sicil müdürlüğünde yapılır ve tapu kaydında yasal varislerin adları kaydedilir.

Taşınmazların intikalinde, taşınmazların durumuna ve yasal varislerin sayısına göre vergi ödemeleri gerekebilir. Vergi beyannameleri, vergi dairesine verilerek vergi ödemeleri yapılabilir.

Miras bırakanın taşınmazlarının miras intikal işlemleri ülkeye göre değişiklik gösterir. Bu nedenle, miras bırakanın taşınmazlarının intikal işlemlerinin tam olarak nasıl yapılacağı konusunda yetkili bir avukattan  yardım almak önemlidir.

• Miras bırakanın banka hesaplarındaki paranın intikali nasıl yapılır?

Miras bırakanın banka hesaplarındaki paraların intikali, yasal varislerin belirlenmesi ve mirasın paylaşımı sürecinde yapılır. Bu süreçte, öncelikle veraset ilamı alınması gereklidir. Daha sonra, banka hesaplarındaki paraların intikali için aşağıdaki adımlar takip edilebilir:

• Banka Hesaplarının Tespiti: Miras bırakanın banka hesaplarında bulunan nakit ya da sermaye türevi varlıklarının mirasçılarına intikalinin yapılabilmesi için ilk aşama ilgili bankalardan vergi dairesine hitaben yazılan banka hesap dökümlerinin temin edilmesidir. Miras bırakanın banka hesaplarının tespiti için, ölen kişinin ölüm tarihinden sonra açılmış olan tüm banka hesaplarına ilişkin banka dekontları, hesap hareketleri ve hesap bilgileri toplanmalıdır. Banka; bu yazı içeriğinde vergiye tabi tutulacak murisin o bankadaki tüm malvarlığını ayrıntısıyla birlikte bildirir. Eğer mirasçılar; miras bırakanın hangi bankada malvarlığı olduğunu bilmiyorsa ya da emin değillerse; e-devlet sistemine giriş yaparak mirasçılık belgesinin sisteme yüklemek suretiyle Türkiye hudutları dahilinde bulunan bankalarda miras bırakana ait hesapları sorgulayabilirler.
• Mirasın Paylaşımı: Miras bırakanın banka hesaplarındaki paralar, mirasın paylaşımına göre yasal varisler arasında paylaştırılır. Yasal varisler arasındaki paylaşım oranlarına göre, banka hesaplarındaki paraların hangi yasal varise ait olduğu belirlenir.
• Banka Hesaplarının Kapatılması: Yasal varislerin belirlenmesi ve paylaşımın yapılmasının ardından, banka hesapları kapatılmalıdır. Banka hesaplarının kapatılması işlemi, banka hesabının bulunduğu banka şubesinde gerçekleştirilir.
• Vergi Ödemeleri: Miras bırakanın banka hesaplarındaki paraların intikali işlemi sırasında, vergi ödemeleri de yapılması gerekir. Bu vergi ödemeleri, ülkeden ülkeye değişiklik gösterebilir..

Miras bırakanın banka hesaplarındaki paraların intikali işlemleri ülkeye göre değişiklik gösterir. Bu nedenle, miras bırakanın banka hesaplarındaki paraların intikal işlemlerinin tam olarak nasıl yapılacağı konusunda yetkili bir avukattan  yardım almak önemlidir.

• Miras bırakana ait bankada bulunan kiralık kasanın açılması

Miras bırakanın bankada bulunan kiralık kasasının açılması, mirasın paylaşımı sırasında yapılır. Kiralık kasada bulunan eşyalar, miras bırakanın vasiyeti yoksa, yasal varisler arasında paylaştırılır. Kiralık kasanın açılması için aşağıdaki adımlar takip edilebilir:

• Veraset İlamının Alınması: Miras bırakanın bankada bulunan kiralık kasasının açılması işlemi için öncelikle veraset ilamının alınması gereklidir. Mirasçılık belgesi, yasal varislerin belirlenmesi ve mirasın paylaşımı sürecinde gereklidir.
• Bankayla İletişime Geçilmesi: Kiralık kasanın açılması için, miras bırakanın hesabının bulunduğu bankayla iletişime geçilmelidir. Banka, açılacak kasaya ilişkin güvenlik önlemleri alır ve kasayı açmak için gerekli işlemleri yapar. Miras bırakana ait bankada bulunan kiralık kasa veya kiralık kasalar ancak vergi memuru nezdinde açılabilir. Mirasçılar; kiralık kasanın mevcudiyetine dair bankadan alacakları yazıyı vergi dairesine götürerek kiralık kasanın açılması için vergi dairesinden memur görevlendirilmesini talep ederler. Vergi dairesi mirasçılara kasanın açılması için bir randevu tarihi verir ve o tarihte vergi memuru nezdinde miras bırakana ait kasa açılır
• Mirasın Paylaşımı: Kasanın içindeki eşyalar, mirasın paylaşımına göre yasal varisler arasında paylaştırılır. Kasanın içinden çıkan tüm mallar tutanak altına alınır ve vergi memuru tarafından rayiç değerleri belirtilir. Eğer rayiç değeri belirlemek teknik olarak o an mümkün değilse vergi memuru bilirkişi görevlendirilmesine karar verir ve kasanın içinde bulunan mallar bilirkişilerce değerlendirilir , vergi dairesinin ilgili komisyonu tarafından onaylanır. Tutanak tutulduktan sonra kasa kapatılır ve mühürlenir
• Vergi Ödemeleri: Kiralık kasanın açılması işlemi sırasında, vergi ödemeleri de yapılması gerekir. Vergi ödemeleri, ülkeden ülkeye değişiklik gösterebilir.

Kiralık kasanın intikali için gerekli olan yasal prosedürün ülkeden ülkeye değişiklik gösterebileceği unutulmamalıdır.

• Miras bırakana ait aracın intikali nasıl yapılır?

Miras bırakanın aracının intikali, mirasın paylaşımı sırasında yapılır. Aracın intikali için aşağıdaki adımlar takip edilebilir:

• Veraset İlamının Alınması: Miras bırakanın aracının intikali işlemi için öncelikle veraset ilamının alınması gereklidir. Veraset ilamı, yasal varislerin belirlenmesi ve mirasın paylaşımı sürecinde gereklidir.
• Araç Değerinin Belirlenmesi: Aracın intikal işlemi için öncelikle aracın değerinin belirlenmesi gereklidir. Miras bırakana ait aracın mirasçılara intikalini gerçekleştirmek için öncelikle sigorta şirketinden aracın değerine ilişkin yazı alınması gerekir. Eğer araç 2004 modelden daha eski ise rayiç bedele ilişkin yazı Sigortalar Birliği’nden alınır. Araca ait rayiç bedel yazısı araç ruhsatıyla birlikte vergi dairesine verilecek beyannameye eklenir.
• Araç intikalinin yapılması: Miras bırakana ait aracın intikali için ilişik kesme yazısıyla birlikte aracın bağlı bulunduğu vergi dairesine başvuru yapılır. Gerekli inceleme vergi dairesi tarafından yapıldıktan sonra şartlar sağlanıyorsa aracın ÖTV ödenmeksizin devrinin yapılabileceğine ve mirasçıların mirası üstüne almak için gerekli bir yazı düzenlenir. Tüm bu belgelerle birlikte emniyet trafik tescil müdürlüğünde ÖTV istisnasını işlettikten sonra notere başvuru yapılır ve aracın intikali gerçekleştirilir. Tüm intikal işlemleri böylece tamamlanmış olur.
• Aracın Kaydının Değiştirilmesi: Aracın intikal işlemi tamamlandıktan sonra, aracın kaydının değiştirilmesi gereklidir. Aracın yeni sahibi, aracın kaydını üzerine alır ve aracın yeni sahibi olarak tescil edilir. Eğer araç tek bir mirasçının adına kayıt edilecekse diğer mirasçılardan noterde düzenlenmiş bir feragatname alınması gerekir.
• Vergi Dairesine Veraset ve İntikal Beyannamesinin verilmesi ve intikalin Tamamlanması: Miras bırakanın mal varlığı üzerindeki hakların mirasçılara intikal etmesi için, veraset ve intikal vergisi ödenmesi gerekmektedir. Veraset ve intikal vergisi, miras bırakanın mal varlığı üzerindeki hakların mirasçılara intikali sırasında ödenir ve ülkelere göre değişiklik göstermektedir.

Miras bırakanın malvarlığına dair yukarıda belirtilen işlemler tamamlandıktan sonra mirasçılar miras bırakanın son ikametgah adresindeki Veraset ve Harçlar vergi Dairesi’ne başvuru yaparak veraset ilamları, tapu örnekleri, rayiç bedel belgesi, bankadan alınan hesap dökümü ve kiralık kasa tutanağı ile birlikte Veraset ve İntikal Vergisi Beyannamesi verilmesi gerekir.

Beyanname, miras bırakanın mal varlığına, mirasçıların kimlik bilgilerine ve mirasın paylaşımına ilişkin bilgileri içermektedir. Veraset ve intikal beyannamesi, özel bir formatta hazırlanır. Ve belirli bir süre içinde vergi dairesine teslim edilir.

Beyannamenin teslim edilmesinin ardından, vergi dairesi beyannamedeki bilgileri değerlendirmektedir. Ardından vergi hesaplaması yapar. Veraset ve intikal tarifesine göre yüzdelik hesaplamayla Vergi Dairesi tarafından intikal harcı hesaplanır. Sonrasında mirasçılara yüklenir.

Mirasçılar vergi borçlarını ödedikten sonra vergi dairesi tarafından tapuya ve bankaya hitaben vergi ilişiğinin kesildiğine ve intikal işlemlerinin yapılmasına bir engel kalmadığına dair yazı hazırlar… Bu belge, miras bırakanın mal varlığı üzerindeki hakların mirasçılara intikalinin tamamlandığını göstermektedir. Bu belge, miras bırakanın banka hesapları, araçları ve taşınmazları gibi tüm varlıkları üzerinde hak sahipliği belgesi olarak kullanılabilir.

Mirasçılar vergi ilişiği kesilmiştir yazısı ile tapuya başvuru yapıp miras bırakana ait taşınmazların intikal yoluyla kendi adlarına tescil edilmesini talep etmektedir. Ve miras kalan tapuyu üzerine alma için talepte bulunurlar. Ayrıca bankaya da bu yazıyla başvurarak miras bırakana ait malvarlığının kendilerine ödenmesini ve eğer kiralık kasa varsa kasa içerisindeki malların kendilerine teslim edilmesini talep ederler.

Türk Vatandaşı Olmayan Yabancıların Miras Paylaşım işlemleri

Eğer miras bırakan Türk vatandaşı değilse ve Türkiye’de malvarlığı bulunuyorsa işbu malvarlıklarının mirasçılarına paylaşımı mümkündür. Türkiye’de miras bırakanın yabancı olması durumunda, Türk Vatandaşı olmayan yabancıların mirasının intikali de Türk hukuku tarafından belirlenir.

Ancak miras bırakan yabancı ise MÖHÜK kurallarının uygulanması gerekeceğinden dolayı bir avukat yardımı alınması çok önemlidir. Örnek olarak MÖHÜK’e göre Türkiye’de bulunan taşınmazlar için yabancının milliyetine bakılmaksızın Türk Hukuku uygulanacaktır. Ancak taşınır mallar için ölen kişinin milli hukukuna göre işlem yapılması gerekir.

Ayrıca mirasın mirasçılara intikal tarihi dikkate alınarak ölenin vatandaşı olduğu devlet ile Türkiye arasında karşılıklık olup olmadığının belirlenmesi gerekmektedir. Miras bırakanın vatandaşı olduğu devlet ile Türkiye arasında miras uygulamaları açısından hukuken ya da fiilen bir karşılıklık bulunmuyorsa mirasçıların intikal talebi reddedilecektir.

Öncelikle miras bırakanın ölüm belgesi ve mirasçılarını gösterir mirasçılık belgesinin temini gerekir. Yabancı bir ülkede alınmış mirasçılık belgesinin Türkiye’de tanıma ve tenfizi mümkün değildir. Bu sebeple Türkiye’de sulh hukuk mahkemesine başvuru yaparak mirasçıların mirasçılık belgesini almaları gerekir.

Türk Vatandaşı olmayan yabancıların mirasının intikali işlemleri, Türk hukuku ve vergi mevzuatına uygun bir şekilde yapılmalıdır.

Miras İntikal İşleminde Hukuki Desteğin Önemi

Miras intikal işlemleri bazı durumlarda karmaşık ve zaman alıcı bir unsur olabilmektedir. Bu nedenle, bu alanda tecrübeli bir avukat aracılığıyla hukuki destek almak önemlidir.

Avukatlar, miras intikal işlemleri sürecinde miras bırakanın mal varlığının değerlendirilmesinden vergi beyannamesinin hazırlanmasına kadar birçok aşamada mirasçılara yardımcı olmaktadır. Mirasın paylaşımı sürecinde yasal olarak gereken adımları takip ederek mirasçıların hakları korunmaktadır..

Ayrıca, avukatlar, ilgili işlemlerinde mirasçıların vergi yükünü azaltmak için vergi planlaması yapabilirler. Bu sayede mirasçıların mirasın paylaşımından kaynaklanan vergi yükü en aza indirgenir.

Miras intikalinde avukat yardımı almanın bir diğer önemli yararı, hukuki anlaşmazlıkların önlenmesidir. Avukatlar, mirasın paylaşımı sürecinde ortaya çıkan hukuki anlaşmazlıkları en aza indirmek için mümkün olan en iyi çözümleri sunabilirler. Bu şekilde, işlemler hızlandırılabilmektedir. Bunun yanı sıra mirasçıların arasındaki ilişkiler konunabilmektedir.

Sonuç olarak, miras intikal işlemlerinde avukat yardımı almak, mirasçıların haklarının korunması, vergi yükünün azaltılması ve hukuki anlaşmazlıkların önlenmesi açısından oldukça önemlidir.