MİRASIN HUKUKİ OLARAK REDDEDİLMESİ VE SONUÇLARI
Mirasın reddi, mirasın bırakıldığı kişinin mirası kabul etmeyi kayıtsız ve şartsız reddetmesi anlamına gelir. Bu, miras bırakan kişinin mal varlığından feragat etmek anlamına gelir ve mirasın reddedilmesi borçların yüksek olması, mirasın değerli olmaması veya diğer mirasçıların haklarını korumak amacıyla birçok nedenle yapılabilir.
Hiç kimse bir mirası kabul etmeye zorlanamaz. Mirasın açılması ile terekenin aktif ve pasifi ile kendiliğinden mirasçılara geçişi yanında, kanun koyucu mirasçılara mirasçılık sıfatını kabul etmeme imkanını da sağlamıştır.
Bir kişi, bir mirası kabul etmeyi reddetme kararı verirse, miras bırakanın varlıklarından hiçbir hak veya pay elde edemez. Ancak, mirasın reddi sonrasında kişinin varlıkları korunur ve miras bırakanın borçlarını da devralmaz. Ancak mirası reddeden mirasçı miras bırakanın alacaklarından da yararlanamaz.
Miras reddi işlemi, miras bırakan kişinin ölümünden sonra başlar. Mirasçılar, miras bırakanın varlıklarını paylaşmak için yasal bir sürece girdiklerinde, bir mirasçı, mirası kabul etmek istemiyorsa, bir reddi miras beyanı sunarak bu hakkını kullanabilir.
Mirasçının iradesine dayanan redde gerçek ret; kanundaki karineye dayanan redde ise hükmi ret denir.
Türkiye’de miras hukuku hakkında ayrıntılı bilgi için Miras Hukuku sayfamızı ziyaret edebilirsiniz.
MİRASIN REDDİNDE GERÇEK (İRADİ) RED – HÜKMİ RED AYRIMI
Miras bırakanın ölümü anında borçlarını ödemeden aczi açıkça belli veya resmen tespit edilmiş ise mirasın hükmen red edildiğinin kabulü gerekir. Mirasçıları buna rağmen mirasçı olmak istemeleri halinde; mirası resmen kabul ettiklerine dair açık beyan vermeleri zorunludur.
İradi redde ise yasal ve atanmış mirasçılar hiçbir gerekçe sunmak zorunda olmadan yetkili makama mirası red ettiklerini beyan ederek bozucu yenilik doğuran bir hak olan miras reddini gerçekleştirebilirler. Reddi miras yazılı ya da sözlü olarak miras bırakanın son yerleşim yeri sulh hukuk mahkemesinde yapılır. Bu red beyanı ile mirasçılık sıfatı kaybedilir ve miras bırakandan önce ölmüş gibi kabul edilir. Mirasın reddi herhangi bir şarta veya kayda bağlanamaz. Miras reddedildikten sonra geri alınamaz.
REDDİ MİRAS SÜRESİ
Miras reddi, miras bırakanın ölümünden itibaren 3 ay içerisinde yapılmalıdır. Reddi miras süresi hak düşürücü bir süre olup; mahkeme tarafından resen dikkate alınır. Miras reddi süresinin başlaması yasal ve atanan mirasçılar için faklıdır.
- Yasal Mirasçılar için reddi miras süresi mirasçıların miras bırakanın öldüğünü öğrendikleri günden itibaren işlemeye başlar.
- Atanan mirasçılar için reddi miras süresi mirasçı olarak atandıklarını öğrendikleri günden itibaren işleme başlar
Terekenin korunması için defter tutulmasına karar verilmişse üç aylık miras reddi süresi hem yasal hem de atanmış mirasçılar için yazım işleminin tamamlandığının sulh hakimi tarafından kendilerine bildirildiği tarihten itibaren işler. Bu durumda mirasçının miras bırakanın öldüğü tarihi öğrenmesi önemli değildir. Ancak defter tutulması yoluna 3 aylık red süresi geçtikten sonra gidilmesine karar verildiyse red süresi sona ermiş sayılır.
Önemli sebepler varsa sulh hakimi yasal ve atanmış mirasçılara tanınmış reddi miras süresini uzatabilir veya yeni bir süre öngörebilir. Önemli sebeplere mirasçılardan birinin ağır hasta olması; mirasla ilgili davalarda yeni bir sürenin öngörülmesi v.d sebepler örnek olarak gösterilebilir.
REDDİ MİRAS HAKKININ DÜŞMESİ
Türk Medeni Kanunu 610.maddeye göre üç aylık sürenin geçmesiyle red hakkı sona erer. Ayrıca red hakkı mirasçının tereke mallarına bir şekilde karışması halinde de sona erer. Tereke mallarına karışma terekedeki bir malı mirasçının kendisine mal etmesi veya gizlemesi şeklinde ortaya çıkar.
Miras reddi hakkının düşmesini istemeyen mirasçı, tereke ile ilgili bazı işlemleri yapacaksa bu işlemler için kendisine yetki verilmesini mahkemeden istemeli ve en kısa zamanda resmi tasfiyeyi talep etmelidir.
MİRAS NASIL REDDEDİLİR?
Miras nasıl reddedilir sorusunun cevabı her ne kadar basit olsa da miras reddi süreci aslında teknik bilgi isteyen ayrıntılı bir süreçtir. Mirasın reddinde yasal prosedürlerin takip edilmesi gerektiği için bir avukatla çalışmak önerilir. Ancak genel olarak, miras nasıl reddedilir sorusunun aşamaları aşağıdaki gibidir:
- Mirasın reddedileceği kararını verin: Reddi miras kararını vermeden önce, miras bırakan kişinin tüm borçlarını ve diğer yasal yükümlülüklerini öğrenmek için bir avukatla görüşmeniz önerilir. Bu şekilde, mirası reddetmenin size etkilerini ve mirasın değerinin ne olduğunu anlayabilirsiniz.
- Mirasın reddi için dilekçe hazırlayın: Mirasın red dilekçesi, mirasın reddedildiğine dair kayıtsız ve şartsız beyanınızı içeren bir dilekçe olmalıdır. Miras reddi için bu dilekçe ile birlikte yetkili ve görevli mahkemeye başvurulması gereklidir.
- Miras reddi talebinin kesinleşmesi: Mirası red dilekçesi mahkeme tarafından işleme alındıktan sonra duruşma günü verilir ve yasal işlemler tamamlanır. Mahkeme kararının kesinleşmesi ile miras reddedilmiş kabul edilir.
Mirasın reddedilmesi işlemi, ülkeden ülkeye değişebilecek yasal prosedürlere tabi olacaktır. Bu nedenle, mirasın reddedilmesi kararı vermeden önce, bir avukatla görüşmek ve ilgili yasal gereklilikleri öğrenmek önemlidir.
REDDİ MİRASIN SONUÇLARI
Mirasın reddedilmesi, miras bırakılan kişinin mal varlığından feragat etmesi anlamına gelir. Miras reddi, reddedilen kişinin ölümden sonra geride kalan mal varlığına artık sahip olmayacağı ve mirasçılar arasında paylaşılacağı anlamına gelir.
Mirasın reddedilmesiyle birlikte, reddedilen kişi mirasın bir parçası olacak herhangi bir borç, vergi veya yükümlülükten kurtulmuş olur. Ancak, mirasın reddedilmesi aynı zamanda mirasın kabul edilmesi halinde elde edilebilecek bir gelirden de feragat edildiği anlamına gelir.
Miras reddi ile red eden mirasçının mirasçılık hakları sona erer. Reddi mirasın sonuçlarından en önemlisi mirasçılık sıfatının kaybedilmesidir. Miras reddi, mirasın açılışına kadar geriye yürür. Ancak miras reddi, miras bırakanın red eden mirasçıya yaptığı ölüme bağlı tasarrufları etkilemez. Miras bırakanın red edenin lehine yaptığı bir vasiyetname, sigorta talebi vs. geçerli kalır.
Ayrıca, bir kişi mirası reddettiğinde, reddi mirasın sonuçları olarak mirasın paylaşımı yeniden düzenlenecek ve diğer mirasçılar arasında paylaşılacaktır. Bu, reddedilen kişinin miras payının diğer mirasçılar arasında yeniden dağıtılacağı anlamına gelir.
Mirası reddeden mirasçının payı kendi altsoyuna geçer. Mirası reddeden sanki miras bırakandan önce ölmüş gibi kabul edilir. Mirası reddeden atanmış mirasçı, miras bırakandan önce ölmüş kabul edilir. Onun payına ilişkin olarak miras bırakan farklı bir düzenleme öngörmemişse, miras bırakanın yasal mirasçılarına kalır.
Bütün mirasçılar mirasın reddine karar vermişlerse miras sulh mahkemesince iflas hükümlerine göre tasfiye edilir. Miras bırakanın borçları ödendikten sonra bir bakiye kalırsa; bu değerler sanki mirasçılar mirası reddetmemişler gibi kendilerine dağıtılır.
Kanun koyucu birinci zümredeki mirasçıların tümünün mirası reddetmeleri halinde bunların paylarının sağ kalan eşe geçeceği esasını kabul etmiştir. Kanun koyucu, altsoyun tamamının mirası reddetmesi halinde ikinci zümre mirasçıların değil; bu retten sağ kalan eşin yararlanmasını görüşünü benimsemiştir.
Tek mirasçı varsa, o tek mirasçı veya birden fazla mirasçı varsa bu mirasçıların tümü kendilerinden sonra gelen bütün mirasçılar lehine mirası reddebilirler. Bu reddin amacı mirasçının miras payını doğrudan doğruya sonra gelen mirasçılara bırakma isteğidir. Bu durum miras reddinin kayıtsız ve şartsız olmasına istisna bir durumdur. Reddin lehine yapıldığı kişi miras teklifinin kendine yapıldığı tarihten itibaren bir ay içinde mirası kabul ettiklerini açıklamalıdırlar.
Miras reddi, belirli yasal prosedürlerin takip edilmesi gerektiğinden ve reddi mirasın sonuçlarının ağır olmasından dolayı bir avukatla çalışmak önerilir. Ayrıca, her ülkenin ve eyaletin miras yasaları farklı olabileceğinden, mirasın reddedilmesinin sonuçları da değişebilir. Bu nedenle, mirasın reddedilmesi kararı vermeden önce bir avukatla görüşmek ve ilgili yasal gereklilikleri öğrenmek önemlidir.
DİĞER MİRASÇILARIN MENFAATİ İÇİN MİRAS REDDİ
Bir mirasın reddedilmesi, diğer mirasçıların yararına olabilir çünkü reddedilen kişinin payı diğer mirasçılar arasında yeniden dağıtılacaktır. Bu, mirasın paylaşımı ve varlıkların daha adil bir şekilde dağıtılması için bir fırsat olabilir.
Örneğin, bir mirasın bırakıldığı durumda, miras bırakan kişinin birkaç çocuğu varsa ve bir çocuk mirası reddederse, reddedilen kişinin payı diğer kardeşler arasında yeniden dağıtılacaktır. Bu, diğer kardeşlerin daha fazla paya sahip olabileceği veya paylarının artabileceği anlamına gelir.
Mirasçılardan birinin çok fazla borcu varsa ve ödemeden aciz durumdaysa diğer mirasçılara maddi anlamda zarar vermemek için mirası reddedebilir. Bu durum uygulamada çokça karşılaşılan bir durumdur. Genelde borç içindeki mirasçılar; miras bırakandan kalan terekeye borçluların başvurmaması ve haciz uygulamaması için reddi miras yoluna başvururlar. Bu durum muvazaalı bir işlem gibi gözükse de hukuken bir engel yoktur ve borç içindeki mirasçı mirası reddetme hakkına sahiptir. Ancak böyle bir durumda borçlu mirasçının alacakları miras reddinin iptali için dava açabilir ve alacaklarını terekeye yöneltme talebinde bulunabilir.
Mirasın reddedilmesi aynı zamanda miras bırakan kişinin borçları veya yükümlülükleri için bir çözüm de sağlayabilir. Örneğin, miras bırakan kişinin mal varlığına çok sayıda borç varsa ve miras kabul edildiğinde bu borçlar reddedilen kişiyi zor durumda bırakacaksa, mirasın reddedilmesi reddedilen kişinin borç yükünden kurtulmasına yardımcı olabilir.
Ancak, mirası reddeden kişinin, miras bırakan kişinin tüm mal varlığından feragat ettiğini ve mirasın yeniden dağıtılacağını unutmaması gerekir. Mirasın reddedilmesi, bir avukatla çalışılarak yürütülmeli ve ilgili yasal prosedürlerin takip edilmesi önemlidir.
MİRAS REDDİNİN İPTALİ
Mirasçı aşırı borçlu ise mirası kasıtlı olarak reddederek mirastan alacaklıların değil de diğer mirasçıların yararlanmasını amaçlayabilir. Bu durumu engellemek için kanun koyucu Türk Medeni Kanun 617. Madde ile alacaklıların reddin iptalini isteyebileceklerini düzenlemiştir. Alacaklılar eğer kendilerine yeterli bir teminat verilmemişse red tarihinden başlayarak 6 ay içinde reddin iptali davası açabilirler. Ancak bu davanın açılabilmesi için borcun mirasın reddedildiği anda mevcut olması gerekir.
REDDİ MİRASTA GÖREVLİ MAHKEME
Mirasın gerçek reddi davası miras bırakanın son yerleşim yerinde bulunan sulh hukuk mahkemesinde açılır. Ancak mirasın hükmen reddi söz konusuysa yetkili mahkeme alacaklıların davanın açıldığı tarihteki yerleşim yeridir ve görevli mahkeme Asliye Hukuk Mahkemesidir. Miras reddinin iptali davalarında görevli mahkeme Asliye Hukuk Mahkemesi olup; yetkili mahkeme ise davalının son yerleşim yeridir.
MİRAS REDDİNDE AVUKAT DESTEĞİ ALMANIN ÖNEMİ
Mirasın reddi, genellikle belirli yasal prosedürlerin takip edilmesi gereken karmaşık bir süreçtir. Bu nedenle, bir avukatın rolü miras reddi işleminde oldukça önemlidir.
Mirasın reddi farklı durumlarda farklı sonuçlar doğurabilecek bir işlemdir. Bu sebeple öncelikle reddi miras yapmadan önce alacak-borç hesabı iyi belirlenmeli; reddi mirasın amacına göre reddi miras süresinde ve kanuna uygun bir şekilde yetkili ve görevli mahkemede açılmalıdır. Aksi takdirde usulen yanlış açılan bir miras reddi davasının mahkeme tarafından reddedilmesi halinde miras reddi için kanun tarafından belirlenen süre kaçmış olacak ve mirasçı istemeden tüm miras bırakanın tüm borçlarından sorumlu duruma gelecektir. Bu sebeple reddi miras yapmadan önce bir avukatta profesyonel yardım alınması olası hataların ve geri dönülmez yanlışlıkların önüne geçilmesini sağlayacaktır.
Bir avukat, mirasın reddi işleminin yasal gereksinimlerini anlamak, işlemin tamamlanması için gerekli belgeleri hazırlamak ve yasal sorunların çözülmesinde yardımcı olmak gibi konularda yardımcı olabilir. Ayrıca, bir avukat, mirasın reddedilmesi sırasında çıkan yasal sorunları ele alabilir ve çözüme kavuşturabilir.
Ayrıca, bir avukat, miras reddinin sonuçları konusunda müvekkiline tavsiyelerde bulunarak, müvekkilinin en iyi çıkarları doğrultusunda hareket etmesine yardımcı olabilir. Özellikle, miras reddiyle ilgili yasal sonuçları tam olarak anlamadan bir karar vermek, mirasçıların ileriye dönük maddi kayıplara uğramasına neden olabilir.
YASAL UYARI: Web sitemizde yer alan makale ve içeriklerin telif hakkı Av. Orbay Çokgör’e aittir ve tüm makaleler elektronik imzalı zaman damgalı olarak hak sahipliğinin tescil edilmesi amacıyla yayınlanmaktadır. Sitemizdeki makalelerin, kaynak link vermeden kopyalanarak veya özetlenerek başka web sitelerinde yayınlanması durumunda, hukuki ve cezai işlem yapılacaktır.